Category: ทรัพยากรบุคคล

บุคลิกภาพ หรือ Personality

หมายถึง ลักษณะของบุคคลที่แสดงออกมาในแง่ของหน้าตา ท่าทาง อารมณ์ ทัศนคติ ความคิด และพฤติกรรม  โดยจะแตกต่างกันตามแต่จิตใจและจิตใต้สำนึกของแต่ละบุคคล

แบบทดสอบบุคลิกภาพ

คือ แบบทดสอบทางจิตวิทยาที่ใช้วิเคราะห์วิธีการคิด และลักษณะนิสัยพื้นฐานของบุคคล

ประโยชน์ของแบบทดสอบบุคลิกภาพ

• เพื่อใช้ในการคัดเลือกบุคลากรเข้าทำงานกับองค์การ
• เพื่อใช้ในการพัฒนาบุคลากรในองค์การ

รูปแบบทฤษฎีทางจิตวิทยาที่ถูกนำมาใช้

๑. DISC

คือ ทฤษฏีในการจำแนกบุคลิกภาพของมนุษย์ ที่คิดค้นโดย นักจิตวิทยา William Moulton Marston ซึ่งจะจำแนกลักษณะบุคลิกภาพออกเป็น 14 กลุ่ม โดยพิจารณาจากระดับคะแนนของรหัสลักษณะบุคลิกเด่น DISC ทั้ง 4  มักจะใช้เพื่อเป็นเครื่องมือช่วยให้การติดต่อสื่อสารมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น นั่นคือ รู้ว่าคนบุคลิกใด ควรติดต่อสื่อสารเช่นไร ซึ่ง DISC มีลักษณะเด่น ๆ ดังนี้ 

1. D หรือ Dominace – ชอบควบคุม ชอบเป็นผู้นำ มุ่งเป้าประสงค์
2. I หรือ Influent – ชอบชักจูง ชอบเข้าสังคม มีความคิดสร้างสรรค์ ต่อยอดเก่ง
3. S หรือ Steady – ชอบนิ่ง ๆ อยู่ในสภาวะที่รู้สึกปลอดภัย และคุ้นเคย อนุรักษ์นิยม เอื้อเฟื้อ อดทน
4. C หรือ Conscientious – ชอบรายละเอียด อยู่ในระเบียบแบบแผน กฏระเบียบ

โดยบางคน อาจเป็นประเภทลักษณะเด่นโดด ๆ ตัวเดียว เช่น D แต่บางคนอาจเป็นลักษณะผสม โดยมีลักษณะเด่นนำ 1 ตัว และตาม 1 ถึง 2 ตัว เช่น DC หรือ DCI เป็นต้น

๒. The 5 Factor Model (FFM)

คือ แบบจำลองการจำแนกบุคลิกภาพของมนุษย์ โดยพิจารณาใน 5 องค์ประกอบหลัก ซึ่งโดยทั่วไปรู้จักกันในนามของ The five-factors แบบจำลองนี้จะพิจารณาองค์ประกอบ 5 ตัวที่รู้จักในชื่อของ NEOCA หรือ OCEAN หรือ CANOE โดย Paul T. Costa, Jr. และ Robert R. McCrae คือ

1. Neuroticism หรือ ความมั่นคงในอารมณ์ โดยพิจารณาในแง่ของความวิตกกังวล ความโกธร ความหดหู่ ความระมัดระวังในตนเอง ความหุนหันพลันแล่น และความอ่อนแอ
2. Extraversion หรือ การเข้าสังคม พิจารณาในแง่ของการมีชีวิตชีวา ความกระตือรืนร้น ความตื่นเต้น อารมณ์ดี
3. Openness to experience หรือ การเปิดกว้างในการเรียนรู้ประสบการณ์ทั้งในด้านศิลปะ อารมณ์ การผจญภัย แนวความคิด จินตนาการ และสิ่งแปลกใหม่
4. Agreeableness หรือ การปรองดองเห็นพ้องต้องกัน พิจารณาในแง่ของความเห็นอกเห็นใจ การร่วมมือ เปิดเผย ตรงไปตรงมา อ่อนน้อมถ่อมตน
5. Conscientiousness หรือ การมีสติ พิจารณาในแง่ของความรอบคอบ ระมัดระวัง มีวินัย รับผิดชอบ มีการวางแผน มีเป้าประสงค์

โดยบางคนอาจมีลักษณะเด่นตามทั้ง 5 องค์ประกอบ แต่บางคน อาจเด่น 4 ด้อย 3 คละเคล้ากันไป

๓. 4 Temperaments

คือ ทฤษฏีในการจำแนกบุคลิกภาพของมนุษย์ ที่คิดค้นโดย Dr. David Keirsey ซึ่งใช้ MBTI เป็นพื้นฐานต่อยอดสำหรับการคิดทฤษฎี 4 Temperaments จะจำแนกลักษณะบุคลิกภาพเด่น ๆ ออกเป็น 4 กลุ่ม จากการวิเคราะห์ 2 ประเด็น คือ

• การสื่อสาร พิจารณาระหว่าง ข้อเท็จจริง กับ ความเชื่อ 
• การกระทำ พิจารณาระหว่าง เป้าประสงค์ กับ ความถูกต้อง 

ซึ่งสรุปลักษณะเด่น ๆ ได้ 4 กลุ่มคือ 

1. Artisan เน้น ข้อเท็จจริง กับ เป้าประสงค์ จึงมักจะมองเฉพาะสิ่งที่ได้รับรู้ สิ่งที่เป็นปัจจุบัน และทำทุกทางเพื่อมุ่งไปสู่เป้าประสงค์ ชอบความตื่นเต้น สนุกสนาน และท้าทาย
2. Guardian เน้น ข้อเท็จจริง กับ ความถูกต้อง จึงมีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ที่ได้รับ และอยู่ในกรอบของกฏระเบียบ เคารพในสิทธิของผู้อื่น มีความสามารถในการบริหารจัดการสิ่งต่าง ๆ ได้ดี
3. Rational เน้น ความเชื่อ กับ เป้าประสงค์ จึงมักคิดถึงสิ่งใหม่ ๆ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาใหม่ ๆ หรือ วิธีแก้ปัญหาใหม่ ๆ  และเลือกทำในสิ่งที่มีประสิทธิภาพที่สุดเพื่อให้ได้ตามเป้าประสงค์ เป็นนักปฏิบัติ ช่างคิดช่างสงสัย ช่างวิเคราะห์
4. Idealist เน้น ความเชื่อ กับ ความถูกต้อง จึงมักคาดหวังว่าสิ่งดี ๆ จะเกิดขึ้น ทำและมุ่งไปสู่เป้าประสงค์โดยคำนึงถึงความถูกต้อง ประนีประนอม ชอบช่วยเหลือผู้อื่น

๔. 16 Personality Factor (16 PF) 

คือ ทฤษฏีในการจำแนกบุคลิกภาพของมนุษย์โดยพิจารณาจากปัจจัย 16 ลักษณะ ซึ่งคิดค้นโดย Raymond Bernard Cattell โดยจะพิจารณาถึงระดับความเข้มข้นในแต่ละปัจจัย

ปัจจัยหลัก	น้อย	มาก
Warmth – อบอุ่น	เย็นชา เห็นแก่ตัว	สนับสนุน ปลอบโยน
Reasoning – สติปัญญา	ใช้สัญชาตญาณ ไม่มั่นคง	ใช้ความคิด วิเคราะห์
Emotional Stability – ความมั่นคงทางอารมณ์	หงุดหงิด ฉุนเฉียว ขี้โมโห	สุขุม สงบ
Dominance – มีอิทธิพล ก้าวร้าว	ถ่อมตัว ว่านอนสอนง่าย	ดื้อรั้น ใจแข็ง ชอบควบคุม
Liveliness – มีชีวิตชีวา	ถูกควบคุม ซึมเศร้า	ชอบความสนุกสนาน ยุ่งเหยิง ไม่ตกอยู่ภายใต้การควบคุม
Rule-Consciousness – รับผิดชอบต่อหน้าที่	นอกรีต กบฎ	อนุรักษณ์นิยม
Social Boldness – กล้าเข้าสังคม	อาย เก็บเนื้อเก็บตัว ไม่เข้าสังคม	ไม่ปิดบัง กล้า
Sensitivity – อ่อนไหว	หยาบคาบ ดื้อร้น	ละเอียดอ่อน อ่อนโยน
Vigilance – ระมัดระวัง	ไว้วางใจได้ สบายๆ	ระมัดระวัง ขี้สงสัย
Abstractness – คิดในเชิงนามธรรม	ตามกฏระเบียบ ปฏิบัติได้จริง	ผิดแปลก เพ้อฝัน
Privateness – สันโดษ	เปิดเผย เป็นมิตร	เงี่ยบ สันโดษ เป็นส่วนตัว
Apprehension – วิตกกังวล	เชื่อมั่น มั่นใจในตนเอง	กลัว วิตกกังวล
Openness to Change – ใจกว้างเปิดรับต่อการเปลี่ยนแปลง	ปิดกั้น ไม่รับสิ่งใหม่	อยากรู้อยากเห็น ชอบสำรวจสิ่งใหม่ ๆ
Self-Reliance – พึ่งตนเอง เป็นอิสระ	ขอบสังคม เข้ากับคนอื่นได้ง่าย	สันโดษ ต้องการอยู่ลำพัง
Perfectionism – ยึดถือความเป็นสมบูรณ์แบบ	ไม่เป็นระเบียบ ยุ่งเหยิง	ละเอียด เป็นระเบียบ รอบคอบ
Tension – ความตึงเครียด	ผ่อนคลาย ใจเย็น	เครียด ไม่พึงพอใจ

๕. Personality 16 Types (MBTI)

คือ ทฤษฏีในการจำแนกบุคลิกภาพของมนุษย์ ที่รวมเอาแนวคิดของ Carl Gustav Jung กับ Katharine Cook Briggs และ Isabel Briggs Myers เข้าด้วยกัน โดยสามารถจำแนกบุคลิกภาพออกเป็น 16 กลุ่ม ซึ่งพิจารณาจากองค์ประกอบใน 4 มุมมอง ดังนี้

• การวางตัว ความสนใจ การเพิ่มพลังงาน โดยพิจารณาระหว่าง Extraversion (E) ชอบที่จะอยู่ท่ามกลางผู้คน และ Introversion (I) ชอบที่จะอยู่กับตัวเอง
• บทบาท ซึ่งถือเป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลหลัก แบ่งเป็น

1. การรับรู้ข้อมูล โดยพิจารณาระหว่าง Sensing (S) รับรู้โดยสติปัญญาพินิจพิเคราะห์ เน้นข้อมูล รับรู้ทางประสาทสัมผัสทั้ง 5 และ iNtuition (N) รับรู้โดยสัญชาตญาณ ประสบการณ์ เน้นความคิดต่อยอด
2. การตัดสินใจ โดยพิจารณาระหว่าง Thinking (T) ตัดสินใจโดยใช้เหตุผล และ Feeling (F) ตัดสินใจโดยใช้ความรู้สึก

• วิถีทางการดำเนินชีวิต โดยพิจารณาระหว่าง Judgment (J) ดำเนินชีวิตตามกฎระเบียบ และ Perception (P) ดำเนินชีวิตตามความคิด ค่านิยมความเชื่อ

มุมมองผู้เขียน

อย่างไรก็ตามหากมองในแง่ของการมุ่งไปสู่สังคมแห่งการเรียนรู้ (LO : Learning Organization) แล้วนั้น ในถ้าองค์การได้จัดให้พนักงานทั้งองค์การได้ทำแบบทดสอบ และนำผลที่ได้มาใช้ทั้งในแง่การบริหารทรัพยากรบุคคล เช่น การพัฒนาจุดเด่น ปิดจุดด้อยของบุคลากรในองค์การเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของบุคลากรนั้น ๆ  และสื่อสารให้บุคลากรในองค์กรเข้าใจในบุคลิกภาพของเพื่อนร่วมงานที่แตกต่างกัน เพื่อให้สามารถสื่อสารและทำงานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพย่อมเป็นแนวทางไปสู่การแลกเปลี่ยนเรียนรู้

ผู้ให้คำแนะนำในการศึกษาข้อมูล :

Nittaya Onurai, MissConsult.com

แหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง :

http://www.MissConsult.com

http://en.wikipedia.org/wiki/DiSC_assessment

http://en.wikipedia.org/wiki/Big_Five_personality_traits 

http://www.blogthings.com/thefivefactorpersonalitytest/

http://www.keirsey.com/

http://en.wikipedia.org/wiki/Four_Temperaments

http://en.wikipedia.org/wiki/16_Personality_Factors

http://similarminds.com/

http://en.wikipedia.org/wiki/MBTI